Các rối loạn tiêu hóa ở người bệnh ung thư và cách khắc phục

Mục lục 

1. KHÁI QUÁT VỀ UNG THƯ

1.1. Ung thư là gì ?

                                                                                                                      Hình ảnh minh họa tế bào ung thư

• Ung thư có thể xuất hiện ở gần như bất kỳ đâu trong một ngàn tỷ tế bào của cơ thể. Bình thường, các tế bào lớn lên và phân chia để hình thành tế bào mới, là cách thức mà cơ thể người sinh trưởng và phát triển. Tất yếu, các tế bào cũ sẽ dần già đi hoặc bị tổn hại, chết đi, và được thay thế bởi các tế bào mới.
• Khi ung thư xuất hiện, quá trình tự nhiên bị phá vỡ. Các tế bào ngày càng trở nên bất thường, các tế bào già cũ không chết đi mà tiếp tục phát triển, liên tục sản sinh các tế bào mới. Chúng cứ thế nhân lên không kiểm soát, và cuối cùng tạo thành khối bất thường mà chúng ta gọi là khối u.
• Rất nhiều loại ung thư hình thành khối u đặc, đa số có bản chất là các khối mô đặc. Các loại ung thư máu, ví dụ như leukemia, lại thường không xuất hiện dưới hình thức u đặc.
• Các khối u trong ung thư có tính chất ác tính, có nghĩa là chúng có khả năng xâm lấn ra xung quanh. Trong quá trình phát triển lớn lên, các tế bào ung thư có thể đi xa tới các vùng khác của cơ thể thông qua hệ tuần hoàn hoặc hệ bạch huyết, hình thành khối u mới tách biệt hoàn toàn với khối u ban đầu, gọi là di căn.
• Không giống các khối u ác tính, u lành tính không có tính xâm lấn, dù đôi khi u lành tính cũng có kích thước rất lớn. Khi loại bỏ u bằng phẫu thuật, u lành tính thường không tái phát (trong khi u ác tính rất hay tái phát). Tuy nhiên không phải lúc nào u lành tính cũng vô hại, ví dụ như trường hợp u não lành tính có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân.

1.2. Sự khác nhau giữa tế bào bình thường và tế bào ung thư

• Tế bào ung thư khác biệt hẳn so với tế bào bình thường ở nhiều phương diện, điều đó cho phép chúng có khả năng nhân lên vô hạn và xâm lấn ra xung quanh. Một điểm khác biệt rất quan trọng giữa tế bào ung thư và tế bào bình thường, là tế bào ung thư kém biệt hóa hơn. Trong khi các tế bào bình thường sinh ra, lớn lên, trưởng thành và biệt hóa thành các loại tế bào khác nhau đảm nhiệm các chức năng khác nhau, tế bào ung thư lại kém hoặc không biệt hóa. Và đó là lí do giải thích tại sao tế bào ung thư lại có thể phân chia, nhân lên vô độ - điều mà tế bào bình thường không có.
• Thêm nữa, tế bào ung thư không bị ảnh hưởng bởi “hiệu lệnh” dừng phân chia của cơ thể, và chúng cũng thoát khỏi một quá trình gọi là “chết theo chương trình” (apoptosis) - vốn là cách cơ thể đào thải những tế bào không cần thiết.
• Các tế bào ung thư có thể tác động vào vi môi trường xung quanh nó, bao gồm các tế bào bình thường, các phân tử và các mạch máu nuôi dưỡng xung quanh khối u. Nghĩa là, các tế bào ung thư có khả năng kích thích các tế bào bình thường hình thành các mạch máu nhằm cung cấp ô xy, chất dinh dưỡng và đào thải chất cặn bã để nuôi dưỡng, phát triển khối u.
• Các tế bào ung thư cũng có khả năng qua mặt hệ miễn dịch của cơ thể. Bình thường hệ miễn dịch của cơ thể con người có nhiệm vụ chống lại sự viêm nhiễm, cũng như đào thải những tế bào bất thường hoặc những tế bào đã bị hư hại. Tuy nhiên tế bào ung thư lại có khả năng “ẩn mình” trước hệ miễn dịch của cơ thể, qua đó không bị tiêu diệt.
• Không những qua mặt hệ miễn dịch, khối u còn có thể sử dụng hệ miễn dịch để tồn tại và phát triển. Ví dụ khối u có thể lợi dụng một số tế bào miễn dịch phát tín hiệu giả, nhờ đó mà hệ miễn dịch sẽ không tiến hành loại bỏ những tế bào ung thư.

2. CÁC RỐI LOẠN TIÊU HÓA THƯỜNG GẶP Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ

2.1. Do bản thân khối u:

• Tắc nghẽn/ thủng đường tiêu hóa
• Bất thường bài tiết đường ruột
• Kém hấp thu
• Rối loạn nhu động ruột
• Rối loạn điện giải

2.2. Do hoá trị

• Viêm loét miệng, thực quản
• Nôn ói
• Ức chế tủy, giảm bạch cầu, nhiễm trùng
• Tiêu chảy

2.3. Do xạ trị

• Xạ trị vùng hầu họng: biếng ăn, biến đổi vị giác, khứu giác, khô miệng, viêm niêm mạc, nuốt đau, khó nuốt, mệt mỏi, cứng hàm,...
• Xạ trị cổ thấp và trung thất: viêm thực quản, khó nuốt, nuốt đau, trào ngược thực quản, buồn nôn, hoặc nôn mửa
• Xạ trị vùng bụng hoặc khung xương chậu: tổn thương ruột (cấp tính hoặc mãn tính) kèm theo tiêu chảy, kém tiêu hóa - hấp thu, đau bụng, đầy hơi, tắc nghẽn, viêm đại tràng, hẹp, loét,...
• Tác dụng phụ khác bao gồm buồn nôn, nôn, bất dung nạp lactose, tiểu máu, viêm bàng quang, và mệt mỏi

2.4. Do phẫu thuật

• Bệnh nhân ung thư đầu, cổ, dạ dày, và ruột: suy dinh dưỡng, vì vậy cần có can thiệp dinh dưỡng sớm trước khi phẫu thuật
• PT vùng hầu họng: khó nhai, khó nuốt
• PT thực quản có thể gây chậm tiêu, giảm tiết dịch vị, phân mỡ, tiêu chảy thứ phát, đầy bụng và trào ngược
• PT cắt dạ dày: đầy bụng, kém hấp thu, thiếu vitamin D và B12, hạ đường huyết, hội chứng dumping
• PT cắt ruột non có thể dẫn đến kém tiêu hóa hấp thu

3. BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC 

3.1. Táo bón

• Phòng tránh trước khi xảy ra
• Chế độ ăn nhiều chất xơ (25-30g/ngày): ăn khoảng 500gr rau củ quả mỗi ngày
• Uống nhiều nước, dịch: từ 2 lít dịch (8-10 ly) mỗi ngày có thể từ nước, nước ép trái cây, sữa, nước canh,...
• Thói quen ăn uống điều độ, thức ăn ấm
• Đi bộ và vận động thường xuyên,...

                                                                           Bổ sung nhiều nước giúp cải thiện tình trạng táo bón hiệu quả

3.2. Tiêu chảy

• Khích lệ uống lượng nhỏ nước rải đều suốt ngày, tăng tổng lượng nước vào cơ thể
• Tránh các nước giải khát ngọt có thể gây tiêu chảy thẩm thấu
• Tăng thức ăn giàu xơ hòa tan, giảm/hạn chế xơ không hòa tan
• Trường hợp tiêu chảy nặng, cần bù điện giải

3.3. Nôn ói

• Cần xác định nguyên nhân để can thiệp
• Ăn trước khi đói vì cơn đói làm tăng cảm giác buồn nôn
• Uống nhiều nước, uống chậm, nhiều hợp trong ngày tránh uống nhiều khi ăn
• Tránh các thực phẩm có mùi cay nồng, nhiều béo, nặng mùi,...
• Ăn thành nhiều bữa nhỏ và ăn những thực phẩm khô như bánh quy giòn, bánh mì nướng
• Nên ngồi hay nửa nằm nửa ngồi sau ăn khoảng một tiếng
• Mặc quần áo thoải mái, rộng rãi
• Nơi ở thoáng mát, không khí trong lành

3.4. Giảm khẩu vị

• Hạn chế thức ăn sống
• Ăn nhiều bữa nhỏ
• Tránh thực phẩm có mùi nồng
• Uống nước giữa các bữa ăn
• Tăng cường ăn những thức ăn yêu thích, hợp khẩu vị

3.5. Đau miệng

• Ăn thức ăn mềm, cắt nhỏ, dễ nhai nuốt (chuối/ bơ/ khoai nghiền/ mì/ bún/phở/ ..., hoặc có thể ăn thức ăn lỏng (bột ngũ cốc/ sữa,..) 8-12 tách/ ngày
• Ăn thực phẩm lạnh hay để nguội ở nhiệt độ phòng
• Tránh ăn cay, mặn, chua
• Cố gắng ăn ở những thời điểm cơn đau dịu lại

3.6. Khô miệng

• Vệ sinh răng miệng và súc miệng tối thiểu 4 lần 1 ngày
• Dùng nước bọt nhân tạo hoặc các chất làm ẩm miệng, uống nhiều nước và uống từng ngụm mỗi vài phút...
• Nhai kẹo cao su để gia tăng tiết nước bọt
• Ăn thêm trái cây chua nhằm kích thích tiết nước bọt (trừ trường hợp đang bị tổn thương viêm, loét, đau ở miệng, hầu họng)
• Tránh ăn nhiều đường
• Sử dụng đồ tráng miệng ướp lạnh

3.7. Rối loạn vị giác (mất vị giác/ vị kim loại/ tăng cảm nhận đối với vị ngọt...)

• Súc miệng trước khi ăn
• Tăng cường ăn những thức ăn yêu thích, hợp khẩu vị
• Ăn những loại trái cây có vị chua như cam, quýt, chanh, bưởi... (trừ trường hợp đang bị tổn thương đau ở miệng, hầu họng)
• Sử dụng các loại gia vị và nước sốt để gia tăng hương vị, và thành phần bổ sung không ngọt
• Kết hợp các loại thực phẩm hàm lượng protein cao khác ngoài thịt, hạn chế thịt đỏ và các thức ăn sống.
• Không sử dụng dụng cụ ăn bằng kim loại

4. Thông Tin Liên Hệ 

Địa chỉ: Số 36a phố Xa La, phường Phúc La, Hà Đông, Hà Nội 

• Hoặc mua online thông qua wedsite Thuockedon24h.vn Để nhận được tư vấn trực tiếp từ những dược sĩ nhiều năm kinh nghiệm người dùng có thể inbox trực tiếp, thông qua zalo, messenger, hoặc Gọi Hotline: 0973252026

• Thuockedon24h.vn vận chuyển và giao hàng trên toàn quốc.Cam kết chất lượng tốt nhất đến tận tay người mua hàng !

  Thuockedon24h.vn  Hoạt động Online 24 giờ . Trân trọng !